KUCHNIA ŻYWIENIE I ZDROWIE

2.Gorączka

Gorączkę u dzieci określa się jako temperaturę mierzoną w odbycie przekraczającą 38⁰C (temperatura mierzona w odbycie jest o 0,5⁰C wyższa niż pod pachą). Pomiar temperatury za pomocą termometru elektronicznego w uchu lub przy pomocy przyłożenia do skroni są szybkie, ale różnice w pomiarach mogą wynosić nawet 1⁰C, dlatego, aby zminimalizować błąd pomiaru, zaleca się kilkukrotny odczyt temperatury. Gorączka u dzieci jest zazwyczaj skutkiem:

• zakażenia wirusowego(rzadziej bakteryjnego) układu oddechowego, pokarmowego lub moczowego
• choroby zakaźnej wieku dziecięcego
• szczepienia ochronnego
• dużych urazów i oparzeń

Rzadkimi przyczynami gorączki są:

• zakażenie układu nerwowego lub kostnego
• odwodnienie znacznego stopnia
• nowotwór
• schorzenia o charakterze autoimunnologicznym, np. nieswoiste zapalenie jelit
• schorzenia endokrynologiczne

U małych dzieci gorączka jest jednym z objawów choroby. Ze względu na niedojrzały, a przez to niestabilny jeszcze układ termoregulacji wysokość gorączki nie musi świadczyć o ciężkości procesu chorobowego, a poważne zakażenia mogą nie wywoływać gorączki. Stąd zmniejszona aktywność, upośledzone łaknienie, zmiany koloru skóry oraz osłabiona reakcje na bodźce mają większe znaczenie w przewidywaniu poważnego zakażenia  niż wysokość ciepłoty ciała. Należy pamiętać, że gorączka zwiększa zapotrzebowanie na tlen i płyny. Dlatego istotnym jest podawanie dodatkowych płynów, nieubieranie zbyt ciepło dziecka, nawilżanie powietrza. Należy unikać gwałtownych zmian ciepłoty ciała. Gdy po spadu temperatury dziecko nadal jest senne i apatyczne może to być objawem poważnej infekcji.

Rozwój zakażenia bakteryjnego jako konsekwencja infekcji wirusowej

Pierwotną przyczyną zakażenia dróg oddechowych są głównie wirusy. W zależności od typu wirusa zakażenie może być samoograniczające się do nosogardzieli(katar i zapalenie gardła) lub rozprzestrzeniającego się na m.in. jamę ucha środkowego, jamę zatok, krtań, tchawicę oskrzela, płuca, któremu sprzyja obniżenie odporności np. w wyniku przegrania, przemarznięcia czy niewyspania. Zakażenie wirusowe tym samym  czynnikiem chorobotwórczym będzie inaczej przebiegało u różnych osób, w zależności od wieku, stanu układu immunologicznego. Zakażenie wirusowe w niesprzyjających okolicznościach może „torować” drogę zakażeniom bakteryjnym. Patofizjologiczne fazy zapalenia od pierwotnego zakażenia wirusowego po wtórne (będące następstwem zakażenia wirusowego) zakażenie bakteryjne przedstawia poniższy rysunek.

3.Najczęstsze choroby układu oddechowego i pokarmowego

 Ostry wirusowy nieżyt nosa = przeziębienie

Objawy:

• obfita, wodnista wydzielina i upośledzenie drożności nosa
• brak objawów ogólnych lub niewielkie ich nasilenie (nieznaczne podwyższenie ciepłoty ciała, złe samopoczucie)
• kichanie, pokasływanie
• powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych i szyjnych

Ostre zapalenie ucha środkowego

Objawy:

• ostry, pulsujący ból ucha
• gorączka
• czasami upośledzenie słuchu
• ból głowy
• powiększenie węzłów chłonnych

Zapalenie ucha zewnętrznego

Objawy:

• bolesność uciskowa oraz zaczerwienienie i obrzęk przewodu słuchowego zewnętrznego

Ostre wirusowe zapalenie gardła

Objawy:

• ostry nieżyt nosa
• uczucie ogólnego rozbicia
• ból gardła, głowy, mięśni
• uczucie pieczenia i drapania w gardle
• umiarkowana gorączka (do 38,5⁰C)
• suchy kaszel, chrypka

Bakteryjne zapalenie gardła – angina

Objawy:

• nagłe wystąpienie silnego bólu gardła
• wysoka gorączka
• utrudnione połykanie
• wymioty, bóle brzucha i głowy
• brak objawów nieżytowych (kataru, „zatkanego nosa”)

Ostre podgłośniowe zapalenie krtani

Objawy:

• świst krtaniowy, pojawiający się nagle, najczęściej w nocy
• suchy, „szczekający” kaszel z dusznością wdechową
• objawy poprzedzone różnie nasilonymi objawami nieżytu nosa lub gardła
• charakterystyczne jest to, że głos dziecka jest ochrypły w spokoju, a w czasie krzyku lub płaczu staje się dźwięczny i czysty; stan dziecka po ekspozycji na zimne powietrze szybko się poprawia.

W Polsce najczęściej występuje w okresie jesienno-zimowym. Współistnienie alergii oraz nadmierne odżywienie sprzyja wystąpieniu choroby.

Zapalenie nagłośni

Spowodowane Heamophilus Influenzae (Hib) jest chorobą dość wysokiej śmiertelności ze względu na ostry przebieg choroby i gwałtowne narastanie duszności. Choroba ta wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej (transport w pozycji siedzącej ze względu na zagrożenie zatrzymania oddechu).

Objawy:

• gorączka powyżej 39⁰C
• ból przy połykaniu, ślinotok
• narastająca duszność wdechowa ze stridorem (świst krtaniowy) przy niezmienionym głosie lub głosie „baranim”
• objawy szybko się nasilają, stan ogólny pogarsza się
• ekspozycja na chłodne powietrze nie przynosi poprawy

Zapalenie tchawicy:

W łagodniejszej postaci dominuje nieżyt nosa, przekrwienie błon śluzowych gardła. Później dołącza się kaszel oraz ból zlokalizowany za mostkiem.

Zapalenie oskrzeli

Ostre zapalenie oskrzeli należy podejrzewać, gdy u dziecka z objawami zapalenia górnych dróg oddechowych pojawia się kaszel, trudności w oddychaniu (im młodsze dziecko tym trudności w oddychaniu są zazwyczaj większe), świsty i furczenia podczas oddychania.

Zapalenie oskrzelików

Chorobę zazwyczaj wywołuje wirus RSV. Najczęściej wymaga ona leczenia sszpitalnego.

Objawy:

• brak gorączki lub stan podgorączkowym
• po 1-3 dniach nieżytu nosa i gardła nagle rozwija się niewydolność oddechowa
• męczący, krztuścowy kaszel
• przyspieszone tętno i oddechowego, postękiwanie, świszczący oddechowego, zaciągania klatki piersiowej,
• osłabienie, bladość, sinica
• niepokój dziecka,
• bezdechy

Zapalenie płuc

Ze względu na „niedojrzałość” układu oddechowego, dziecko do 5 roku życia jest najbardziej narażone na rozwinięcie się zapalenia płuc.

Objawy:

• utrzymująca się gorączka
• zwiększona liczba oddechów
• zmiany osłuchowe
• poruszanie skrzydełkami nosa
• stękanie wydechowe

Grypa

Okres wylęgania jest krótki – 1-3 dni, a początek choroby jest gwałtowny – bardzo wysoka gorączka, dreszcze, bóle mięśni, stawów, bóle głowy, złe samopoczucie, drapanie w gardle, suchy kaszel, przekrwienie gardła i spojówek, łzawienie.

U młodszych dzieci grypa może zostać powikłane przez:

• zapalenie płuc wywołane wirusem grypy
• wtórne bakteryjne zapalenie płuc
• zapalenie mięśnia sercowego
• zapalenie rdzenia kręgowego

Zakażenie wirusem ROTA i inne ostre biegunki infekcyjne

Wirus ROTA jest najczęstszą przyczyną biegunek u małych dzieci. Źródłem zakażenia jest chory człowiek, zakażenie następuje drogą pokarmową lub kropelkową. Wzrost liczby zachorowań notuje się w okresie jesienno-zimowym. Okres wylęgania wynosi 1-3 dni.

Objawy:

• Zwiększenie częstości wypróżnień(nawet dwukrotnie)
• Zmiana charakteru stolców (są wodniste lub półpłynne)
• Domiesza śluzu, krwi lub ropy w stolcu
• Kurczowy ból brzucha
• Nudności, wymioty

W przebiegu ostrych biegunek może dojść do bardzo szybkiego odwodnienia u dziecka oraz powstania zaburzeń wodno-elektrolitowych i zachwiania równowagi kwasowo-zasadowej, które mogą stanowić zagrożenie życia. Niepojące jest zmniejszenie elastyczności błon śluzowych i skóry, zwiększone pragnienie, trudności w połykaniu, zaburzenia ciepłoty ciała, zmniejszone wydzielanie potu, łez i moczu. Oddanie biegunowego stolca lub wystąpienie wymiotów wymaga każdorazowo uzupełnienia płynów w ilości 5-10 ml/kg masy ciała. Innych bardzo groźnych powikłań biegunki infekcyjnej jest sepsa, którą wywołują bakterie przedostające się przez uszkodzoną barierę jelitową do krwi. Po ustąpieniu biegunki infekcyjnej musi minąć kilka tygodni a nawet miesięcy zanim funkcjonowanie układu pokarmowego wróci do normy. Zazwyczaj biegunka infekcyjne ustępuje samoistnie w ciągu 5-7 dni, a wymioty towarzyszące utrzymują się zwykle przez 1-2 dni.

Tematami kolejnej części będą różyczka i odra.